Gerekçeli Karar
Gerekçeli karar, mahkeme tarafından verilen hükmün dayandığı tüm maddi ve hukuki sebeplerin ayrıntılı şekilde açıklandığı, kararın hangi gerekçelerle verildiğini, hâkimin dava konusu olayları nasıl değerlendirdiğini, hangi delillere dayanarak sonuca vardığını ve kararını hangi hukuki dayanaklara göre verdiğini ortaya koyan resmi bir belgedir.
Gerekçeli kararda bulunması gereken temel unsurlar şunları kapsamaktadır:
| Gerekçeli Kararda Bulunması Gereken Temel Unsurlar | Detay |
|---|---|
| Tarafların Kimlik Bilgileri ve İddiaları |
• Davacı ve davalının tam kimlik bilgileri • Tarafların varsa vekil bilgileri • Dava konusu ve taleplerin özeti • Karşı tarafın savunma ve karşı iddiaları |
| Mahkemenin Değerlendirmesi |
• İncelenen delillerin neler olduğu • Delillerin tek tek değerlendirilmesi • Tanık beyanlarının özeti ve değerlendirilmesi • Bilirkişi raporlarının içeriği ve değerlendirilmesi |
| Hukuki Değerlendirme |
• Uygulanacak kanun maddeleri • İçtihatlar ve emsal kararlar • Hukuki gerekçelerin detaylı açıklaması • Varsa karşı oy yazıları |
| Sonuç ve Hüküm |
• Kararın sonucu • Yargılama giderleri • Vekâlet ücreti • Kanun yolları ve başvuru süreleri |
Türk hukuk sisteminde gerekçeli kararın önemi, Anayasa’nın 141. maddesinde “Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır” şeklinde vurgulanmıştır. Bu düzenleme, hukuk devleti ilkesinin temel gerekliliklerinden biridir ve adil yargılanma hakkının vazgeçilmez bir unsurudur. Gerekçeli karar hakkının ihlali halinde Anayasa Mahkemesi bireysel başvuru yapılabilir.
Gerekçeli karar, taraflara tebliğ edildikten sonra kanun yollarına başvuru süresi başlar. Bu nedenle, gerekçeli kararın tebliği, hak arama özgürlüğünün kullanılması açısından kritik öneme sahiptir. Taraflar, gerekçeli karara karşı istinaf veya temyiz yoluna başvururken, kararda belirtilen gerekçeleri temel alarak itirazlarını şekillendirir.
Gerekçeli Karar Yazıldı Ne Demek?
Dosya durumunda “gerekçeli karar yazıldı” ibaresi, mahkemenin kısa karardan sonra ayrıntılı gerekçeli kararını tamamladığını gösteren önemli bir aşamayı ifade eder. Bu aşama, yargılama sürecinde kritik bir dönüm noktasıdır çünkü tarafların kanun yollarına başvurabilmeleri için gerekçeli kararın tebliğini beklemeleri gerekir.
“Gerekçeli karar yazıldı ne zaman sonuçlanır?” sorusunun yanıtı, tebligat sürecinin etkin işleyişine bağlıdır ve bu süre zarfında taraflar UYAP sisteminden ve mahkeme kaleminden dosya durumunu takip edebilirler.
Bu süreçte dikkat edilmesi gereken önemli noktalar şunlardır:
✅Gerekçeli kararın yazılması, kararın kesinleştiği anlamına gelmez.
✅Kural olarak, Tebligat yapılmadan kanun yollarına başvuru süresi başlamaz; istisnaları mevcuttur.
✅Taraflar, UYAP üzerinden “tebligat çıkarıldı” durumunu gördüklerinde tebligatı beklemeleri gerekir. Adres kontrolü ve tebligat sorgulaması yapmaları önem arz eder.
✅Kural olarak, itiraz, istinaf veya temyiz başvurusu için yasal süreler, tebliğ tarihinden itibaren işlemeye başlar; istisnaları mevcuttur.
Hukuki süreçlerde şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerinin bir gereği olarak, gerekçeli kararın yazılması ve tebliği aşamaları titizlikle yürütülmektedir. Dava dosyasında “gerekçeli karar yazıldı” ibaresinin görülmesi, davanın ilk derece mahkemesindeki aşamasının tamamlanmaya başladığının göstergesidir.
Gerekçeli Karar Tebliğ Süresi ve Tebliğ Talebi
Gerekçeli karar tebliğ süresi, mahkeme kararının yazılıp sisteme yüklenmesinden sonra genellikle 1 haftadır. Bu süreç, adli sistemin işleyişinde önemli bir aşamayı temsil eder. Ancak hukuk mahkemelerinde önemli bir prosedürel gereklilik bulunmaktadır: Gerekçeli kararın tebliği için taraflardan birinin açıkça tebliğ talebinde bulunması gerekir. Aksi halde tebligat yapılamayacaktır, şayet yapılırsa yapılan tebligat geçersiz olacaktır. İlgili Yargıtay kararını buradan inceleyebilirsiniz.
Gerekçeli kararın yazılmasından sonra tebligat ne zaman gelir sorusu, birçok kişinin merak ettiği bir konudur. Tebligat süreci şu şekilde işlemektedir:
- Mahkeme, gerekçeli kararı sisteme yükler.
- Hukuk davalarında taraflardan biri tebliğ talebinde bulunur (Ceza davalarında gerek yoktur).
- Mahkeme kalemi tebligat işlemlerini başlatır.
- Ortalama 1 hafta içerisinde tebligat muhatabına ulaştırılır.
Gerekçeli Karar Tebliğ Talebi Dilekçesi
Hukuk davalarında gerekçeli kararın tebliğe çıkarılması için taraflardan birinin tebliğ talebinde bulunulması gerektiği yukarıda belirtilmişti. Gerekçeli kararın tebliğ talebi dilekçesi örneği şu şekildedir:
T.C.
ANKARA
80. SULH HUKUK MAHKEMESİNE
DOSYA ESAS NO : 2025/111111 E.
DAVACI : A.... A...
VEKİLİ : Av. Ferda Perihan SAVAŞCI
KONU : Gerekçeli kararın taraflara tebliğe çıkarılması talebidir.
AÇIKLAMALAR :
Sayın Mahkemenizin yukarıda numarası yazılı dosyasında verilen .... tarihli gerekçeli kararın taraflara tebliğe çıkarılmasını bilvekale arz ve talep ederiz. ..../..../.....
DAVACI VEKİLİ
Av. FERDA PERİHAN SAVAŞCI
(e-imzalıdır)Gerekçeli Karara İtiraz
Gerekçeli karara itiraz, mahkeme kararının tebliğinden sonra tarafların kullanabileceği temel bir hukuki haktır. Bu hakkın kullanımı, kararın niteliğine göre itiraz, istinaf veya temyiz yolu şeklinde gerçekleşir ve her bir başvuru yolunun kendine özgü süreleri ve prosedürleri bulunmaktadır. İstisnaları bulunmakla birlikte, gerekçeli karara itiraz süresi, tebliğ tarihinden itibaren başlar ve bu sürelere dikkat edilmesi, hak kaybının önlenmesi açısından kritik önem taşır.
Gerekçeli karardan kaç gün sonra istinaf edilir sorusunun yanıtı, dava türüne göre değişiklik gösterir:
- Hukuk davalarında istinaf süresi: Tebliğden itibaren 2 hafta
- Ceza davalarında istinaf süresi: Tebliğden itibaren 2 hafta
- İdari davalarda istinaf süresi: Tebliğden itibaren 30 gün
Hukuki sürecin doğru yönetilmesi için şu adımların izlenmesi önerilir:
- Kararın detaylı incelenmesi: Gerekçeli karar tebliğ edildikten sonra, içeriğinin uzman bir hukukçu tarafından detaylı şekilde incelenmesi gerekir.
- İtiraz sebeplerinin belirlenmesi: Karardaki maddi hatalar, hukuki değerlendirme eksiklikleri veya yanlışlıkları, delillerin değerlendirilmesindeki hatalar tespit edilmelidir.
- Uzman avukat desteği: Gerekçeli karara yapılacak itirazların hukuki niteliği ve teknik detayları nedeniyle, mutlaka konusunda uzman bir avukattan destek alınması önerilir.
- Sürelere dikkat edilmesi: Kanun yollarına başvuru süreleri hak düşürücü niteliktedir ve bu sürelerin kaçırılması halinde itiraz hakkı ortadan kalkar.
Gerekçeli karara itiraz süreci, hukuki açıdan teknik bilgi ve deneyim gerektiren bir aşama olup, profesyonel hukuki destek almak, hak kaybını önlemek açısından önemlidir.
Gerekçeli Karar Kaç Günde Yazılır?
Gerekçeli karar yazım süresi, yargılama usulüne göre farklılık göstermektedir. Türk hukuk sisteminde gerekçeli kararın en geç ne zaman yazılacağı, her bir yargı kolu için ilgili usul kanunlarında açıkça düzenlenmiştir. Mahkemelerin bu sürelere uyması, adil yargılanma hakkının bir gereğidir. Uyuşmazlık türüne göre gerekçeli karar yazım süreleri:
| Uyuşmazlık Türü | Süre | Yasal Dayanak |
|---|---|---|
| Hukuk Mahkemeleri | 1 ay | HMK madde 294/4 |
| Ceza Mahkemeleri | 15 gün | CMK madde 232/3 |
| İdare Mahkemeleri | 30 gün | İYUK madde 24/son |
Gerekçeli karar yazma süresi olan 30 gün, 1 ay ve 15 günlük süreler, kararın verilmesinden itibaren başlar ve mahkemenin iş yoğunluğu, davanın karmaşıklığı gibi faktörler göz önüne alınarak belirlenmiştir.
Gerekçeli kararın 1 ay, 15 gün ve 30 günlük sürelerde yazılmaması halinde, HSK’a şikayet başvurusunda bulunulması mümkün olsa da, mahkemelerdeki iş yoğunluğu dikkate alındığında, şikayette bulunmak yerine Hakime iletilmek üzere mahkeme kalemine durumun izah edilmesi, hem ek bir iş yoğunluğunun oluşmaması adına hem de zaten iş yükü altında zorluk çeken hakimlerimiz açısında daha yapıcı bir yaklaşım sunacaktır.
Gerekçeli Karar Sorgulama
Mahkeme gerekçeli karar sorgulama işlemi, günümüzde hem dijital platformlar üzerinden hem de geleneksel yöntemlerle yapılabilmektedir. UYAP gerekçeli karar sorgulama sistemi, vatandaşların dava dosyalarına hızlı ve güvenli bir şekilde erişmelerini sağlayan modern bir hizmet sunmaktadır. Bu hizmet sayesinde, dava dosyası gerekçeli karar öğrenme süreci çok daha kolay hale gelmiştir. Gerekçeli karar sorgulama yöntemleri:
- UYAP Üzerinden Gerekçeli Karar Sorgulama: Gerekçeli karar e-Devlette görünür mü sorusunun yanıtı “evet”tir. Mahkeme tarafından sisteme yüklenen gerekçeli kararlar, e-Devlet üzerinden UYAP Vatandaş Portalı’na giriş yapılarak görüntülenebilir.
- Mahkeme Kaleminden Gerekçeli Karar Sorgulama: Fiziki olarak davanın görüldüğü mahkemeye gidilmek suretiyle gerekçeli karar sorgulanabilir.
Gerekçeli Karar Çıktıktan Sonra Ne Yapılır?
Gerekçeli kararın tebliğinden itibaren, taraflar kararın niteliğine göre itiraz, istinaf veya temyiz yoluna başvurabilir; eğer kanun yollarına başvurulmayacaksa, bu yollara ilişkin süreler geçtikten sonra kesinleştirme talebinde bulunulabilir. Adli sürecin sağlıklı ilerlemesi için, kural olarak tebliğ tarihinden itibaren işlemeye başlayan yasal sürelere dikkat edilmesi kritik önem taşır.
Gerekçeli Karardan Sonra Dosya Ne Zaman Kapanır?
Gerekçeli kararın taraflara tebliğ edilmesinin ardından, kanun yollarına (itiraz, istinaf, temyiz) başvuru süreleri dolmuş veya yapılan başvurular sonuçlanmış ise, kesinleşme şerhi verilerek dosya kapanır. Bu aşama, yargılama sürecinin nihai olarak tamamlandığı anı ifade eder.
Gerekçeli Karardan Sonra Kesin Karar Ne Zaman Kesinleşir?
Gerekçeli kararın tebliğinden sonra, kanun yollarına başvuru süreleri içinde itiraz, istinaf veya temyiz başvurusu yapılmamışsa, mahkemeye kesinleştirme talebinde bulunularak kararın kesinleşmesi sağlanır. Kesinleşme şerhi, kararın artık değiştirilemez ve uygulanabilir hale geldiğini gösterir.
Gerekçeli Karar Örneği
Gerekçeli Karar Örneği
