Soybağının Reddi Davası Hakkında Her Şey (2025)

Soybağının Reddi Davası Nedir?

Soybağının reddi davası, hukuki olarak baba olarak kabul edilen kişinin, çocuğun biyolojik babası olmadığını iddia ederek açtığı özel hukuk davasıdır. Bu dava türü, özellikle evlilik birliği içinde doğan çocukların gerçek babasının belirlenmesi açısından büyük önem taşır. Babalık reddi davası olarak da bilinen bu hukuki süreç, Türk Medeni Kanunu’nun 286. maddesi ve devamında düzenlenmiştir.

TMK 286’ncı maddesinde soybağının reddi “Koca, ana veya çocuk soybağının reddi davasını açarak babalık karinesini çürütebilir.” şeklinde düzenlenmiştir. Babalık karinesi, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen ve evlilik birliği içinde veya evliliğin sona ermesinden itibaren 300 gün içinde doğan çocuğun, annenin kocasının çocuğu olduğunu kabul eden yasal varsayımdır. “Nesebin reddi davası” veya “babalıktan red davası” olarak da adlandırılan soybağının reddi davası da bu babalık karinesinin çürütülmesi maksadıyla açılır ve babalık karinesi çürütülürse baba ile olan nesep sonlanır.

Soybağının Reddi Davasını Kimler Açabilir? Kime Karşı Açılır?

Türk Medeni Kanunu’nun 286 ve 291’nci uyarınca baba (koca), anne veya çocuk, çocuğa atanan kayyım, baba olduğunu iddia eden kişi, kocanın altsoyu, annesi veya babası soybağının reddi davasını açabilir. Ancak dikkat edilmelidir ki, baba olduğunu iddia eden kişinin ve kocanın altsoyu, annesi ve babası tarafından dava açılabilmesi, dava açma süresinin geçmesinden önce kocanın (babanın) ölmesi veya gaipliğine karar verilmesi ya da sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi hâllerinde mümkündür. Cumhuriyet savcısının soybağının reddi davasını açma hakkı yoktur.

Soybağının reddi davası davayı açma hakkına sahip diğer kişilere karşı açılır. Örneğin çocuğun soybağının reddi davası açtığı bir senaryoda, dava anne ve kanunen baba olarak görünen kişiye karşı açılır. Baba tarafından soybağının reddi davasının açılması halinde ise anne ve çocuk davalı olacaktır. Baba olduğunu iddia eden kişinin davayı açması halinde, dava kocaya, anneye ve çocuğa karşı açılır.

Soybağının Reddi Davasında İspat (Deliller)

Soybağının reddi davasında ispat, çocuğun hukuki babası ile biyolojik babası arasındaki bağı belirlemeye yönelik hukuki ve bilimsel delillerin sunulmasını gerektirir. Türk Medeni Kanunu’nun 287. ve 288. maddeleri bu konuda temel yasal düzenlemeleri içermektedir. Soybağının reddi davasında belirli deliller ile babalık karinenin çürütülmesi gerekmektedir.

Soybağının Reddi Davasında İspat Yükü

Türk Medeni Kanunu’nun 287. maddesine göre, çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüşse davacı (koca, anne, çocuk), kocanın baba olmadığını ispat etmek zorundadır. Eğer çocuk, evlenmeden en az 180 gün sonra veya evliliğin sona ermesinden en fazla 300 gün içinde doğmuşsa, evlilik içinde ana rahmine düşmüş kabul edilir. 

TMK’nın 288. madde ise şu şekilde düzenlenmiştir: “Çocuk, evlenmeden önce veya ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşmüşse, davacının başka bir kanıt getirmesi gerekmez. Ancak, gebe kalma döneminde kocanın karısı ile cinsel ilişkide bulunduğu konusunda inandırıcı kanıtlar varsa, kocanın babalığına ilişkin karine geçerliliğini korur.“

Soybağının Reddi Davasında Deliller

Soybağının reddi davasında tıbbi, genetik ve hukuki deliller kullanılmaktadır. Kanıtlanması gereken en önemli husus, kocanın biyolojik baba olmadığıdır. İşte kullanılan deliller:

Delil Türü	Açıklama
DNA Testi	Genetik ebeveynliği %99,99 oranında kesin olarak belirleyen bilimsel test Mahkeme tarafından kabul gören en güvenilir delil türü Akredite laboratuvarlarda yapılması zorunludur
Kan Grubu Testi	Ebeveyn-çocuk arasındaki kan grubu uyumsuzluğunu gösteren tıbbi analiz DNA testi öncesi ön değerlendirme amaçlı kullanılır
Uzman Hekim Raporu	Tıbbi imkansızlık durumlarını (kısırlık vb.) belgeleyen sağlık raporu Üreme yeteneğinin olmadığını gösteren tıbbi belgeler
Cinsel İlişki İmkansızlığı	Çocuğun ana rahmine düştüğü dönemde fiziksel temasın imkansızlığını gösteren belgeler Yurtdışı seyahat belgeleri, hastane yatış raporları gibi kanıtlar
Tanık Beyanları	Tarafların ilişki durumunu doğrulayan ifadeler Aile yakınları, komşular ve diğer tanıkların beyanları
Dijital Deliller	Mesajlaşmalar, e-postalar ve sosyal medya paylaşımları Elektronik ortamda yapılan yazışmalar ve kayıtlar

Soybağının Reddi Davası Zamanaşımı (Süre – Hak Düşürücü Süre)

Soybağının tespiti davasında zamanaşamı değil, hak düşürücü süreler söz konusu olup, soybağının tespiti davasını açma süresi 1 yıldır. Soybağının reddi davası zamanaşımı söz konusu olmadığı, hak düşürücü süreler söz konusu olduğundan tarafların ileri sürmesine gerek kalmadan, sürenin geçip geçmediği hakim tarafından re’sen araştırılır.

Soybağının tespiti davasında sürelerin başlangıcı davayı açacak kişiye göre değişiklik gösterir. Buna göre:

• Baba davayı açacaksa, çocuğun doğumunu, baba olmadığını ya da annenin gebeliği sırasında annenin başka bir erkekle cinsel ilişkiyi öğrendiği tarihten itibaren 1 yıllık süre başlar. 
• Anne davayı açacaksa, 1 yıllık süre doğumdan itibaren başlar. 
• Çocuk davayı açacaksa, 1 yıllık süre ergin (reşit) olduğu tarihinden itibaren başlar.
• Kayyım davayı açacaksa, 1 yıllık süre, atama kararının kendisine tebliğinden başlar.s
• Baba olduğunu iddia eden kişi veya kocanın altsoyu, anası veya babası davayı açacaksa, 1 yıllık süre, doğumu ve kocanın ölümünü, sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybettiğini ya da hakkında gaiplik kararı alındığını öğrenmelerinden başlar.

Eğer soybağının tespiti davasında 1 yıllık süre kaçırılmışsa ve bu haklı bir sebebe dayanıyorsa süre, sebebin ortadan kalktığı tarihten işlemeye başlar.

Soybağının Reddi Davası Yetkili ve Görevli Mahkeme

✅ GÖREVLİ MAHKEME: Soybağının reddi davasında görevli mahkeme Aile Mahkemesi’dir. Aile Mahkemesi’nin bulunmadığı yerlerde, Aile Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açılır. Dava farklı bir mahkemede açılırsa, dava görevsizlik nedeniyle usulden reddedilir.

✅ YETKİLİ MAHKEME: Soybağının reddi davasında yetkili mahkeme TMK madde 283 uyarınca “taraflardan birinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesi”dir.

Davada Önem Arz Eden Hususlar

✅ Soybağının reddi davasında re’sen araştırma ilkesi uygulanır. Bu nedenle hakim tarafların sunduğu deliller ile bağlı olmayıp, re’sen araştırma yapar.

✅ Soybağının reddi davasında hakim ikrar ve kabuller ile bağlı olmayıp, re’sen delil toplar. Dolayısıyla, davalı annenin “evet, çocuk kanunen baba olarak görünen kişiden değil, şu kişiden” gibi söylemleri ile hakim bağlı değil, hakim hakikati araştırır.

✅ Soybağının reddi davasında iddia ve savunmayı değiştirme ve genişletme yasağı uygulanmaz.

✅ Soybağının reddi davasında tanık listesi verme yasağı uygulanmaz.

✅ Soybağının reddi davasında delil sözleşmesi yapılamaz.

✅ Soybağının reddi davasında isticvap ve yemin deliline dayanılamaz.

Soybağının Reddi Davası Ücreti ve Avukatlık Ücreti

Soybağının reddi davası ücreti, 2025 yılı için gerekli harçlar, giderler, bilirkişi ücreti, posta masrafları ile ortalama olarak 10.000 TL civarındadır.

Soybağının reddi davasında avukat tarafından alınacak minimum ücret Avukatlık Asgari Ücret Yönetmeliği’nde belirtilmiştir. Soybağının reddi davası avukatlık ücreti, Yönetmelikte belirtilen ücretin üstünde olmak kaydıyla, tamamen kişi ile avukatının anlaşmasına bağlı olup, 2025 yılı için minimum 18.000 TL’dir.

---