Nafaka Nedir?
Nafaka, Türk Medeni Kanunu çerçevesinde ekonomik açıdan güçsüz olan eşin, çocukların veya diğer aile bireylerinin yaşamlarını sürdürebilmeleri için maddi olarak desteklenmesini sağlayan, tarafların ekonomik durumları, yaşam standartları ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak mahkeme tarafından belirlenen hukuki bir yükümlülüktür. Mali niteliği de bulunan bu yükümlülük kimi zaman boşanma sürecinde, kimi zaman evlilik birliği devam ederken ortaya çıkabilmektedir.
Temel olarak nafaka, aile hukukunun en önemli kurumlarından biri olarak kabul edilmekte olup, ekonomik güvence sağlama amacı taşır. Nafaka yükümlülüğü, evlilik birliğinden doğan dayanışma ve yardımlaşma prensibinin bir uzantısı olarak değerlendirilir. Özellikle boşanma davalarında sıkça gündeme gelen nafaka, tarafların sosyal ve ekonomik durumları, yaş faktörleri, evlilik süresi ve kusur oranları gibi çeşitli kriterlere göre hesaplanır ve uygulanır.
Nafaka Türleri Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu kapsamında düzenlenen nafaka türleri, farklı aile içi ihtiyaç ve durumları karşılamak üzere düzenlenmiş olup, her nafaka türü, belirli koşullar ve ihtiyaçlar doğrultusunda talep edilebilir ve mahkeme tarafından hükme bağlanabilir.
Nafaka Türleri
Nafaka Hesaplama
Nafaka hesaplama, Türk Medeni Kanunu ve güncel yargı kararları çerçevesinde, tarafların ekonomik durumları, yaşam standartları, ihtiyaçları ve ödeme güçleri göz önünde bulundurularak yapılan kapsamlı bir değerlendirme sürecidir. Özellikle yoksulluk nafakası ve iştirak nafakasının hesaplanmasında pek çok kriter söz konusudur. Peki hakim nafakayı neye göre belirler?
Nafakanın hesaplanmasında genel kriterler:
- Nafaka yükümlüsünün aylık net geliri ve düzenli gelirleri (maaş, kira geliri, ticari kazanç vb.)
- Nafaka alacaklısının temel yaşam giderleri ve zorunlu ihtiyaçları
- Tarafların sosyal ve ekonomik durumları
- Her iki tarafın malvarlığı ve düzenli giderleri
- Evlilik süresi ve evlilik birliği içerisindeki yaşam standardı
- Tarafların yaş ve sağlık durumları
- Nafaka yükümlüsünün başka nafaka yükümlülüklerinin varlığı
- Tarafların kusur oranları (özellikle yoksulluk nafakasında)
Yoksulluk nafakasının (eşe verilen nafakanın) hesaplanmasındaki özel kriterler:
- Nafaka talep eden eşin boşanma sonrası yoksulluğa düşme riski
- Nafaka talep eden eşin çalışma durumu, iş bulma potansiyeli, malvarlığı değerleri
- Tarafların yeniden evlenme olasılıkları
- Boşanma sonrası oluşacak yaşam koşulları
- Nafaka talep eden eşin emeklilik durumu veya sosyal güvencesi
20.000 TL maaş alan bir kişi için yoksulluk nafakası, genellikle maaşının %25-30’u arasında değişmektedir. Bu durumda 5.000-6.000 TL arasında bir nafaka miktarı söz konusu olabilir. Ancak nafaka yükümlüsünün başka nafaka sorumlulukları, düzenli giderleri veya borçları varsa bu miktar değişebilir. Kusur durumuna ve nafaka talep eden eşin yoksulluk riskine göre miktar artabilir.
İştirak nafakasının (çocuk nafakasının) hesaplanmasındaki özel kriterler:
- Çocuğun yaşı ve eğitim durumu
- Özel okul, dershane, servis ücreti gibi eğitim giderleri
- Çocuğun sağlık durumu ve varsa özel tedavi gereksinimleri
- Her iki eşin gelir durumu ve ödeme güçleri ve malvarlığı değerleri
- Çocuğun spor, sanat gibi özel aktivite giderleri
- Velayeti alan ebeveynin çocuk için yaptığı günlük bakım masrafları
- Çocuğun giyim, beslenme ve barınma ihtiyaçları
Örneğin, aylık net geliri 20.000 TL olan bir ebeveyn için iştirak nafakası genellikle gelirin %20-25’i arasında değişmektedir. Bu durumda, çocuk başına ortalama 4.000-5.000 TL arasında bir nafaka miktarı belirlenebilir. Ancak bu oran yukarıda belirtilen kriterlere göre artabileceği gibi azalması da mümkündür.
Mahkemeler tarafından kural olarak, nafaka artışı için ÜFE oranında artışa hükmedilmektedir. Buna göre, nafaka miktarları her yıl, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) oranında otomatik olarak artış gösterir. Örneğin, aylık 10.000 TL nafaka ödeyen bir kişinin ödemesi, yıllık ÜFE oranı %50 olduğunda, bir sonraki yıl 15.000 TL’ye yükselecektir. Bu artış, nafakanın güncel ekonomik koşullara uyum sağlamasını amaçlar.
Nafaka Davası ve Türleri Nedir?
Nafaka davası, Türk Medeni Kanunu kapsamında aile hukukundan doğan mali yükümlülüklerin belirlenmesi, değiştirilmesi veya sonlandırılması amacıyla açılan, tarafların ekonomik durumları ve hayat şartlarının detaylı olarak incelendiği davadır. Nafaka davaları, ailenin ekonomik düzenini korumak ve dezavantajlı durumda olan aile bireylerinin yaşam standartlarını güvence altına almak için açılır.
Nafaka Davası Türleri
Nafaka Davası Yetkili ve Görevli Mahkeme
📌Boşanma ile birlikte açılan nafaka davasında, boşanma davasının görüldüğü mahkemede dava açılır. Detaylı bilgi için Boşanma Davası konulu makalemizi inceleyebilirsiniz.
📌Ayrı bir dava ile açılan nafaka davalarında, görevli mahkeme Aile Mahkemesi olup, Aile Mahkemesi’nin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir. Nafaka davasında yetkili mahkeme ise Türk Medeni Kanunu’nun 177’nci maddesi uyarınca nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesidir.
Nafaka Davası Nasıl Açılır?
- Hukuki hakların öğrenilmesi
- Dava sürecinin detaylı planlanması
- Talep edilecek nafaka miktarının belirlenmesi
- Gerekli belgelerin neler olduğunun tespiti
- Yeni Nafaka Davası
- Nafaka Artırım Davası
- Nafaka Azaltım Davası
- Nafaka Kaldırma Davası
- Nüfus kayıt örneği
- Gelir belgeleri (maaş bordrosu, vergi levhası vb.)
- Nafakaya ilişkin önceki mahkeme kararları
- Delil niteliğindeki diğer belgeler
- Davacı ve davalının kimlik ve adres bilgileri
- Davanın konusu ve talep edilen nafaka miktarı
- Nafaka talebinin gerekçeleri
- Delillerin listesi
- Nafaka alacaklısının yerleşim yeri Aile Mahkemesi
- Boşanma davası ile birlikte açılıyorsa boşanma davasına bakan mahkeme
- Dava harcının yatırılması
- Gider avansının yatırılması
- Dilekçe ve eklerin mahkemeye sunulması
- Tensip zaptının düzenlenmesi ve duruşma gününün belirlenmesi
Nafaka Ödenmezse Ne Olur?
Nafaka yükümlüsü olan kişi, mahkeme kararı ile belirlenen nafakayı düzenli olarak ödemek zorundadır ve nafakanın ödenmemesi halinde, hukuki yaptırımlar devreye girer. Nafaka ödemeyen eşe ne yapılır? sorusunun cevabı, Türk Medeni Kanunu ve İcra İflas Kanunu kapsamında ele alınmaktadır. Buna göre:
Nafaka yükümlüsü olan kişi, mahkeme kararı ile belirlenen nafakayı düzenli olarak ödemek zorundadır. Ancak nafakanın ödenmemesi halinde, hukuki yaptırımlar devreye girer. Nafaka ödemeyen eşe ne yapılır? sorusunun cevabı, Türk Medeni Kanunu ve İcra İflas Kanunu kapsamında ele alınmaktadır.
1. Nafaka Ödenmezse Hukuki Süreç Başlatılabilir
Nafaka ödenmezse ne olur? Nafaka borcu ödenmediğinde, nafaka alacaklısı icra takibi başlatabilir. İcra Müdürlüğü, borçlunun mal varlığına haciz koyabilir ve ödenmeyen nafakanın tahsil edilmesini sağlayabilir.
2. Nafaka Ödemeyen Baba/Eş Hapse Girer Mi?
Nafaka ödemeyen koca nereye şikayet edilir? Nafaka ödemeyen kişi hakkında İcra ve İflas Kanunu’nun 344. maddesi gereği, nafaka alacaklısı icra ceza mahkemesine şikayette bulunabilir. 1 ay nafaka ödenmezse ne olur? İlk aşamada ödeme emri gönderilir, ancak borçlu ödeme emrindeki süre içerisinde ödeme yapmazsa mahkeme tazyik hapsi kararı verebilir.
3 Ay Tazyik Hapsi Ne Kadar Yatar?
Kaç ay nafaka ödenmezse dava açılır? Nafaka borcu ödenmediğinde, alacaklı borcun tahsili için dava açabilir. Mahkeme, en fazla 3 ay tazyik hapsi cezası verebilir. Bu ceza paraya çevrilemez ve ertelenemez. Ancak borç ödenirse kişi tahliye edilir.
4. Çocuğa Nafaka Ödenmezse Ne Olur?
Çocuk nafakası (iştirak nafakası) ödenmezse, icra takibi başlatılabilir ve nafaka hiç verilmezse ne olur? sorusunun cevabı, borçlunun mal varlığının haczedilmesi veya tazyik hapis cezası almasıdır.
Nafaka Davası Ne Kadar Sürer?
Nafaka davası sürecinin uzunluğu, davanın türüne, tarafların tutumuna, delillerin toplanma süresine ve mahkemelerin iş yüküne bağlı olarak değişkenlik göstermekle birlikte, ortalama olarak ilk derece mahkemesinde 1 ile 1.5 yıl arasında sürmektedir, ancak tarafların delil sunma süreleri, bilirkişi incelemesi gerektiren durumlar ve istinaf/temyiz süreçleri dahil edildiğinde bu süre 2 yıla kadar uzayabilmektedir.
Nafaka Davası Ücreti
Nafaka davası ücreti 2025 yılı için giderler, harçlar, tebligat giderleri, delil avansları dahil ortalama 10.000 TL‘dir. Nafakası davası masrafları, mahkeme tarafından yapılacak iş ve işlemlere göre artış gösterebilir.
Nafaka Davası Avukatsız Açılır Mı?
Evet, nafaka davası, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu kapsamında kişilerin bizzat açabileceği davalar arasında yer almakla birlikte, hukuki sürecin karmaşıklığı, ispat yükünün önemi ve hak kaybı risklerinin yüksekliği nedeniyle uzman bir aile hukuku avukatı ile yürütülmesi önemle tavsiye edilmektedir.
Nafaka Davası Vekalet (Avukatlık) Ücreti
Nafaka davası vekalet ücreti, avukat ile müvekkil arasında yapılacak sözleşme ile kararlaştırılmakla birlikte, 2025 yılı için Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre minimum 30.000 TL’dir. Avukatlık ücret davanın karmaşıklığı, sürecin uzunluğu, iş yükü ve avukatın tecrübesine göre değişkenlik gösterebilmektedir.